اگر از طرفداران نوشیدن قهوه در ساعات مختلف روز و در منزل، محل کار، هوای آزاد و اوغات فراغت باشید، حتما دانستن تفاوت قهوه خوب و باکیفیت با انواع قهوه‌های بی‌کیفیت یکی از مسائل مهم برای انتخاب و خرید این محصول برای شما بوده و به دنبال یک قهوه بی‌نظیر و حرفه‌ای برای آرامشی خوش‌طعم در لحظات روز و شبتان هستید.
از آنجایی که فواید و ویژگی‌های مختلف این نوشیدنی گرم، مخصوصا دارا بودن کافئین باعث شده استقبال گسترده‌ای از انواع برند و ترکیبات موجود قهوه در بازار بشود و جزئی جدایی‌ناپذیر از میز پذیرایی اداری و خانگی به حساب بیاید، دانستن اطلاعاتی تخصصی درباره انواع قهوه، ترکیبات آنها، قیمت هر نوع از دانه‌های قهوه و خواص و بسیاری از دانستنی‌های دیگر مربوط به این نوشیدنی برای علاقه‌مندان به نوشیدن آن می‌تواند بسیار جذاب بوده و در انتخاب قهوه دلخواه با عطر و طعم دلنشین برای ذائقه‌های مختلف بسیار سودمند باشد.
در این نوشتار توضیحاتی درباره خرید قهوه تخصصی یا اسپشیال، خرید قهوه تجاری یا کامرشیال و تفاوت این دو نوع قهوه بیان شده است.
قهوه تخصصی یا قهوه اسپشیال
قهوه تخصصی، قهوه اسپشیال یا اسپشالتی (Specialty Coffee) اصطلاحی برای بالاترین کیفیت قهوه موجود است که این کیفیت معمولا به کل فرآیند تامین قهوه مربوط می‌شود، نه فقط در مرحله‌ای از کشت یا برداشت و یا در هنگام دم کردن و فرآوری؛ و از قهوه‌ای درجه یک از منشایی خاص استفاده می‌کند.
اصطلاح قهوه اسپشیال اولین بار در سال 1974 در شماره‌ای از مجله تجارت چای و قهوه استفاده شد. واژه قهوه اسپشیال برای توصیف دانه‌هایی با بهترین طعم و کیفیت به کار می‌رود که در محیط‌هایی خاص کشت و برداشت شده و برای دم‌کردن آماده و فرآوری می‌شوند.
همان طور که بیان شد، واژه «قهوه تخصصی» هم مربوط به کشت و فرآوری قهوه و هم دم‌کردن آن می‌شود که به عنوان موج سوم قهوه به ویژه در سراسر آمریکای شمالی شناخته می‌شود. در واقع قهوه اسپشیال به قهوه‌ای گفته می‌شود که هم در فرآیند کشت و هم در فرآیند فرآوری در منزل یا کافه‌ها به عبارتی دیگر از صفر تا صد تهیه، کشت و مصرف آن دارای کیفیت به میزان قابل توجهی بالاتر از حد متوسط و استاندارد باشد.
قهوه اسپشیال با کیفیت بالا در سه قاره آمریکا، آفریقا و همچنین آسیا کشت می‌شود. در قاره آمریکا که بیشترین قهوه اسپشیال تولید می‌شود سهم کشور برزیل به عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده قهوه در جهان از بقیه کشورها بیشتر است.
از دیگر کشورهای تولیدکننده قهوه اسپشیال در قاره آمریکا می‌توان کلمبیا، بولیوی، ونزوئلا و پرو را نام برد. در قاره آسیا نیز کشورهایی مانند اندونزی، هند، ویتنام، یمن و میانمار و همچنین در قاره آفریقا به عنوان کمترین تولیدکننده قهوه می‌توان کشورهای رواندا، اتیوپی، زامبیا، تانزانیا و کنیا را نام برد.
همچنین بخوانید: آشنایی با دانه قهوه و انواع آن
قهوه تجاری یا کامرشیال
قهوه تجاری، کامرشیال یا بلند (Commercial or Blend Coffee) یکی از انواع قهوه است که در واقع بیشترین مصرف را در جهان داشته و می‌توان آن را در نقطه مقابل قهوه اسپشیال دانست.
با توجه به شماره‌گذاری کیفیتی استانداردی که انجمن تخصصی قهوه آمریکا یا SCA تعریف کرده، هر قهوه‌ای که امتیاز کیفی بیشتر از 100 کسب کند را قهوه اسپشیالتی یا تخصصی و اگر کمتر از آن باشد را قهوه کامرشیال یا تجاری می‌نامند.
با توجه به اینکه قهوه تخصصی عمدتا از دانه‌های عربیکا تشکیل شده ولی قهوه تجاری از ترکیب دانه‌های عربیکا و روبوستا تهیه می‌شود، به این قهوه ترکیبی یا بلند (Blend) نیز گفته می‌شود.
با وجود اینکه قهوه کامرشیال نمره پایینتر از 80 در رده کیفیت استاندارد SCA کسب می‌کند اما این لزوما به معنای کیفیت پایین یا طعم بد آن نیست و بسیاری از مردم با توجه به کیفیت قهوه روبوستای به کار رفته در ترکیب قهوه تجاری، از خرید قهوه کامرشیال و طعم دانه‌های روبوستا بیشتر استقبال می‌کنند.
کیفیت دانه‌های به کار رفته در قهوه کامرشیال یکی از مسائل مهم در فراهم‌کردن طعم مناسب برای آن است و بسته به نوع، مبدا و کیفیت دانه‌های عربیکا و روبوستای تهیه‌شده در قهوه تجاری، این قهوه پس از دم کردن ممکن است طعمی مطلوب یا بد داشته باشد و بنابراین باید پس از دانستن منشا و مبدا هر برند قهوه تجاری آن را تهیه و برای دم کردن استفاده کرد.
تفاوت قهوه اسپشیال و کامرشیال
همان طور که بیان شد، بزرگترین تفاوت قهوه تخصصی و تجاری در ترکیب دانه‌ها و رده استاندارد SCA انجمن تخصصی قهوه آمریکا است. با توجه به اینکه دانه‌های قهوه روبوستا ارزانتر بوده و در مناطق مختلف و بیشتری در جهان قابلیت رشد دارند، علی‌رغم طعم متفاوتشان نسبت به قهوه‌های باکیفیت عربیکا، بیشتر کشت شده و برداشت آنها نیز زودتر انجام می‌شود.
از این رو ترکیب قهوه روبوستا با عربیکا در واقع یک ترکیب اقتصادی برای دستیابی به یک قهوه تجاری یا کامرشیال است، در صورتی که در قهوه‌های اسپشیال عمدتا از دانه‌های عربیکا استفاده می‌شود که دارای طعم و بوی خاص نقطه‌ای هستند که در آن کشت شده اند.
درخت قهوه عربیکا با توجه به اینکه نیازمند آب و هوایی کوهستانی است، کشت و نگهداری آن سخت‌تر از قهوه روبوستا بوده و همچنین استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی در ارتفاعات بسیار سخت است و به همین دلیل عمدتا برداشت قهوه عربیکا با دست انجام می‌شود.
درخت عربیکا کمتر از درخت روبوستا و حدود دو سال دیرتر از آن محصول می‌دهد. به علاوه، درخت قهوه عربیکا در برابر آفت‌ها نیز آسیب‌پذیر است و همین دلایل سبب افزایش قیمت آن نسبت به قهوه روبوستا شده اند؛ هرچند که با توجه به طعم بی‌نظیر آن، امروزه بیش از 60 درصد بازار قهوه جهان را به خود اختصاص داده است. قهوه تجاری در واقع یک نوع قهوه اقتصادی است که از ترکیب دانه‌های قهوه گران‌قیمت روبوستا با دانه‌های عربیکا به دست می‌آید.
باید توجه داشت که با توجه به قیمت اقتصادی قهوه روبوستا، امروزه حتی بسیاری از قهوه‌هایی که در بازار تحت عنوان اسپشیال یا تخصصی به فروش می‌رسند نیز ممکن است در ترکیبشان از دانه‌های روبوستا استفاده شده باشد تا به قیمت کمتری فروخته شوند و بنابراین دانستن تفاوت طعم و بوی این دو نوع قهوه می‌تواند در تشخیص نوع آنها موثر باشد.
همچنین، قهوه عربیکا با توجه به محیطی که رشد می‌کند، نور خورشید و آبیاری و گیاهانی که در اطراف آن کشت می‌شود می‌توان طعم‌های مختلفی به خود بگیرد و همین امر آن را تبدیل به یک قهوه خاص می‌کند چرا که در هر نقطه جهان و در هر مزرعه‌ای که این درخت می‌روید می‌توان طعمی خاص و بی‌نظیر برای قهوه عربیکا فراهم کرد. به همین دلیل قهوه‌ای که تمامی دانه‌های آن از قهوه عربیکا تهیه شده باشد را قهوه اسپشیال یا تخصصی می‌نامند.
به طور کلی، قهوه اسپشیال دارای خواص مختلفی از جمله تاثیرپذیری از گیاهان و سایر عوامل محیطی در محل‌های خاص رشد، نیاز به مراقبت و فرآوری خاص در مراحل رشد، برداشت و فرآوری، روست تازه و ملایم و روش‌های دم کردن مناسب است که همین ویژگی‌های فوق‌العاده سبب افزایش تقاضا برای خرید فهوه تخصصی در قیاس با قهوه‌های تجاری در دهه‌های اخیر شده است.
همچنین بخوانید: قهوه نسل سوم چیست و قهوه ساز نسل سوم کدام است؟
