قهوه یکی از بهترین و محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیا است. طعم قهوه به حدی پرطرفدار و جذاب است که از آن برای طعم دادن به بسیاری از خوراکی‌ها نیز استفاده می‌شود. اما شاید جالب باشد که بدانید این دانه‌های جادویی قهوه چگونه تبدیل به چیزی می‌شوند که ما از آن استفاده می‌کنیم.
درحقیقت دانه‌های اولیه قهوه با دانه‌های نهایی که به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره می‌بینیم کاملا متفاوت است. این دانه های خوش عطر و طعم از درخت قهوه به دست می‌آیند. اگر کنجکاو هستید که در مورد درخت قهوه بیشتر بدانید، در جای درستی قرار دارید.
آشنایی با درخت قهوه
اگر پیش‌تر گیاه و درخت قهوه را ندیده باشید، حتما این سوال در ذهن شما شکل می‌گیرد که درخت قهوه درختی بلند و قطور است یا به صورت بوته‌ای کوتاه و کوچک است؟ درخت قهوه گیاهی گلدار به شمار می‌رود که درختی بزرگ با ارتفاعی بین 3 تا 10 متر است. جالب است بدانید درخت قهوه حدود 3 تا 5 سال بعد از کاشت میوه می‌دهد.
از ویژگی‌های مهم و بارز این درخت جذاب باید به برگ‌های سبز، تیره و براق آن اشاره کنیم. این برگ‌ها حدود 10 تا 15 سانتی‌متر طول دارند و عرض آن‌ها نیز 6 سانتی‌متر است. به طور کلی هر درخت قهوه تقریبا نیم کیلو میوه می‌دهد. همچنین عمر کلی درخت‌های قهوه نیز حدود 20 سال است.
بعد از کاشت، در ابتدا شکوفه‌های سفید با بویی شبیه به یاس روی درخت به وجود می‌آیند. در ادامه شکوفه‌ها به میوه‌هایی که به گیلاس شباهت دارند تبدیل می‌شوند. به طور تقریبی هر 6 کیلو از این گیلاس قهوه‌ها، یک کیلو قهوه سبز می‌دهند. برای کاشت قهوه نیز می‌توان از 2 روش استفاده کرد.
در فصل‌های پربارش سال، دانه‌های قهوه را درون خاک می‌گذارند. در روش دوم، ابتدا دانه‌ها را در گلدان قرار می‌دهند و سپس بعد از چند ماه به محل اصلی منتقل می‌کنند. برای شکوفه زدن ابتدایی درخت قهوه به 3 تا 4 سال زمان نیاز است.
جالب است بدانید دانه‌های قهوه عربیکا در ارتفاعات 1000 تا 2000 متری از سطح دریا رشد می‌کنند. اما قهوه ربوستا در ارتفاعی کمتر از 1000 متر رشد می‌کند. گفتنی است که برای این نوع درخت نیز آفات و حشره های موذی بسیاری وجود دارد که در زمان کشت باید به این موارد دقت زیادی شود.
نکته عجیب اینجاست که تمامی قسمت‌های گیاه قهوه به غیر از دانه‌های کاملا رسیده آن سمی هستند و وارد شدن آن‌ها به بدن انسان و حیوانات خطرات زیادی را به همراه دارد.
درخت قهوه در کجاها می‌روید؟
بعد از شناخت کلی درخت قهوه ممکن است بپرسید که این گیاه در کدام مناطق رشد می‌کند و چه شرایطی برای رشد مناسب آن‌ها بهتر است؟
در همین ابتدا باید بگوییم که نمی‌توان قهوه را در تمام کشورهای جهان کاشت؛ به دلیل اهمیت کاشت این گیاه که به صنعت بزرگی در جهان نیز تبدیل شده است، کمربندی افقی در دنیا نامگذاری شده است که به آن کمربند قهوه می‌گویند. این کمربند دارای شرایط آب و هوایی خاصی است که به خوبی قهوه در آن رشد کرده و ثمر می‌دهد.
در مجموع گیاه قهوه به نور آفتاب مداوم، حرارت و گرمای بالا و رطوبت مناسب نیاز دارد. این کمربند معروف در منطقه استوا قرار دارد که محدوده بین مدارهای راس‌السرطان و راس‌الجدی را در بر می‌گیرد. در بین کشورهایی که در این محدوده قرار دارند، کشورهای برزیل، ویتنام، کلمبیا، اندونزی و اتیوپی بیشترین میزان تولید قهوه در جهان را دارند.
کشور برزیل بیش از 100 سال است که به بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده قهوه شهرت دارد و حدود یک سوم کل قهوه جهان را نیز همین کشور تامین می‌کند. در کشور ما نیز در مناطقی با آب و هوای شبیه به آب و هوای استوا تلاش‌هایی برای کشت قهوه شده که در برخی موارد نیز کاملا راضی‌کننده بوده است.
شرایط مناسب برای رشد درخت قهوه
برای ثمر دادن درخت قهوه، لازم است که شرایطی خاص و مناسب مهیا شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نکات در این زمینه اشاره می‌شود:
- 1. خاک مناسب درخت قهوه
- 2. نور مناسب
- 3. میزان آب مورد نیاز
- 4. دما و میزان رطوبت
که در اداکه هرکدام را توضیح می دهیم.
1. خاک مناسب درخت قهوه
به طور کلی خاک مناسب برای این درخت ترکیبی از کمپوست و خاک باغچه است. همچنین برای رشد، بهتر است که خاک کمی اسیدی باشد. شاید جالب باشد که بدانید امکان رشد گیاه قهوه در خانه و آپارتمان به عنوان گیاهی تزئینی نیز وجود دارد که در شرایط خاصی می‌توانید این گیاه را در خانه خود نیز رشد دهید.
2. نور مناسب
در جنگل‌ها، به دلیل شرایط درخت قهوه، این درخت همواره در زیر درختان بزرگ‌تر قرار می‌گیرد و از این رو نور مستقیم زیادی دریافت نمی‌کند. اما این گیاه برای رشد نیاز به نور مداوم دارد. اگر قصد رشد گیاه قهوه را دارید، باید طبق همین شرایط، آن را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار ندهید. پشت شیشه در شرایطی که سایه‌ای برای جلوگیری از تابش مستقیم نور در نظر گرفته شده باشد، بهترین شرایط برای رشد گیاه است.
3. میزان آب مورد نیاز
درخت‌های قهوه در مناطقی قرار دارند که بارندگی‌های شدیدی در آن‌ها رخ می‌دهد. همین امر کافی است که متوجه شویم این درخت برای رشد نیاز به آبیاری کامل و منظم دارد. خاک گیاه قهوه نباید هیچگاه خشک شود. اما لازم به ذکر است که نباید در آبیاری آن نیز زیاده‌روی کرد. با توجه به این که معمولا در فصل پاییز و زمستان این گیاه شروع به گل دادن می‌کند، بهتر است در این فصول میزان آبیاری را کمی کاهش داد.
4. دما و میزان رطوبت
مناطق رشد درخت قهوه به خوبی به ما نشان می‌دهد که این گیاه برای رشد نیاز به رطوبت کافی دارد. در صورت کم بودن رطوبت محیط، گیاه آسیب دیده و برگ‌های آن شروع به قهوه‌ای شدن می‌کنند. اگر این گیاه را به شکل گیاه آپارتمانی در اختیار دارید، از روش‌هایی مانند غبارپاشی، استفاده از دستگاه بخور و … استفاده کنید. همچنین دمای خیلی بالا برای میوه دادن این گیاه نیز توصیه نمی‌شود. دمای مناسب برای رشد آن در روزها بین 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد و در شب‌ها بین 15 تا 20 درجه سانتی‌گراد است.
نتیجه گیری
درخت قهوه یکی از گیاهان منحصربه‌فرد است که در شرایط خاصی رشد می‌کند. این گیاه به نور مداوم خورشید، آبیاری زیاد و خاک اسیدی نیاز دارد. به همین خاطر این درخت در مناطق خاصی از جهان رشد می‌کند. برای میوه دادن این درخت خاص کافی است شرایط لازم فراهم شود تا در نهایت بتوان دانه‌های جادویی قهوه را از آن تحویل گرفت و نوشیدنی خوش طعمی را آماده کرد!
